Berberyna chroni prostatę przed przerostem

Statystyki nie kłamią: łagodny rozrost prostaty to najczęstsze schorzenie układu moczowego starszych panów. Zwykle w okolicy 45-ego roku życia stopniowo zaczyna powiększać się gruczoł krokowy, co nazywane jest łagodnym rozrostem prostaty (BPH). U części mężczyzn stanowi to przyczynę trudności w oddawaniu moczu. Przyczyny samego BPH nie zostały dokładnie poznane, choć ogólnie mówi się tutaj o postępującej z wiekiem utracie równowagi hormonalnej. Głównym sprawcą tej nierównowagi jest dihydrotestosteron (DHT) – męski hormon płciowy z grupy androgenów, powstający w nadmiarze z innego androgenu – testosteronu, przy współudziale enzymu 5alfa-reduktazy. DHT jest silnym androgenem, którego aktywność skupia się głównie na wiązaniu receptora androgenowego (AR) w prostacie, co indukuje syntezę białek oraz rozmnażanie komórek w tym gruczole i sprzyja utrzymaniu właściwej masy prostaty przy fizjologicznych stężeniach hormonu, lecz jednocześnie indukuje nadmierny jej przerost, gdy poziom wytwarzania DHT jest przez 5alfa-reduktazę nieprawidłowo podwyższony.

W związku z tym hamowanie 5alfa-reduktazy może pomóc w zapobieganiu BPH. Przykładowo więc finasteryd, silny inhibitor tego enzymu, jest powszechnie stosowany jako skuteczny środek w leczeniu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. Wiadomo jednak, że wszystkie tego typu leki generują działania niepożądane, m.in. upośledzają czynności wątroby i mięśni. Realną alternatywę może tworzyć tu jednak żywność funkcjonalna, czyli naturalne produkty spożywcze, wykazujące zdolność hamowania 5alfa-reduktazy. Na listę takich produktów, za sprawą niedawno opublikowanego badania (Youn, 2018), trafiły ostatnio owoce berberysu. Za sprzyjające prostacie działanie tych owoców ma odpowiadać ich najważniejszy składnik bioaktywny – berberyna.

Berberyna jest naturalnym alkaloidem roślinnym, zasadniczo pozbawionym uchwytnej toksyczności. Poza owocami berberysu (Berberis vulgaris), występuje jeszcze w kilku innych roślinach leczniczych, takich jak Coptis chinensis, Hydrastis canadensis, Coptidis rhizoma, Xanthoriza simplicissima, Phellodendron amurense i Chelidonium majus . Berberyna prezentuje niezwykłe szeroki zakres aktywności biochemicznej i farmakologicznej, wykazując m.in. właściwości przeciwcukrzycowe, przeciwcholesterolowe, przeciwnadciśnieniowe, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, hepatoprotekcyjne, przeciwdepresyjne, przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe.

Natomiast we wspomnianym wyżej badaniu, wykonanym na szczurach, oceniono zdolność berberyny do hamowania rozrostu prostaty powodowanego testosteronem. Naukowcy wywołali tutaj eksperymentalny rozrost gruczołu krokowego za pomocą wstrzykiwania przez 4 tygodnie propionianu testosteronu w pachwiny zwierząt, a następnie albo podawali im przez następne 4 tygodnie berberynę, albo stosowany rutynowo w leczeniu BPH finasteryd, jako tzw. kontrolę pozytywną.

Podawanie zarówno jednego, jak też drugiego środka, doprowadziło do wyraźnego zahamowania aktywności 5alfa-reduktazy; finasteryd hamował ten enzym w ok. 60-ciu, podczas gdy berberyna w ok. 40-tu procentach. Widzimy więc, że berberyna niewiele ustępuje finasterydowi w hamowaniu aktywności 5alfa-reduktazy.

Zarówno jeden, jak też i drugi środek obniżył poziom PSA – antygenu gruczołu krokowego, będącego wskaźnikiem złego stanu zdrowotnego prostaty; finasteryd o 43.5, a berberyna o 47.5%. A jeżeli chodzi konkretnie o masę prostaty, to finasteryd obniżył ją o 56, zaś berberyna o 18.5%.

Nie da się również dyskutować z faktem, że wprawdzie berberyna również obniża masę przerośniętej prostaty, to finastedy zdecydowanie wyprzedza ją w tym aspekcie. Berberyna wykazuje za to wyższą skuteczność od finasterydu w obniżaniu poziomu PSA, co z kolei pokazuje, że jest od niego skuteczniejsza w przywracaniu prawidłowego stanu zdrowotnego przerośniętej prostaty. Co jednak najważniejsze, w odróżnieniu do finasterydu, berberyna nie generuje niepożądanych efektów działania. Wręcz przeciwnie – korzystając z suplementacji berberyny, oprócz pozytywnego wpływu na prostatę, możemy spodziewać się wystąpienia całej gamy rozlicznych, wymienionych na wstępie, korzystnych efektów zdrowotnych działania tego niezwykle bioaktywnego, naturalnego składnika żywności.

Sławomir Ambroziak