Choroba Alzheimera, demencja i depresja – jak stawić im czoło?
Co łączy te trzy choroby? Bezradność lekarzy. Leczenie depresji zawodzi w 80% przypadków. Na chorobę Alzheimera i powiązaną z nią demencją cierpią 44 mln ludzi na świecie – medycyna nie potrafi im pomóc. Chorzy i ich rodziny każdą informację o nowym sposobie leczenia przyjmują z nadzieją, że okaże się on przełomowy. W co warto wierzyć, a co puszczać mimo uszu?
Fakty i mity na temat możliwości leczenia alzheimera przedstawiła niedawno Alzheimer’s Drug Discovery Fundation, fundacja zajmująca się zbieraniem środków, dzięki którym są finansowane badania nad lekami na tę chorobę. Stojący na jej czele dr Howard Fillit, uznany lekarz i wykładowca uniwersytecki, a także szanowany członek wielu stowarzyszeń zajmujących się chorobami neurodegeneracyjnymi, podał do wiadomości, że również w tym roku ADDF przyznała na ten cel cztery granty.
Tak wielu chorych gotowych zapłacić każdą cenę za skuteczną terapię to gwarancja wielkich zysków dla naukowców i firm farmaceutycznych, którym uda się opatentować skuteczny lek. To również pokusa, by nieustannie proponować zainteresowanym różne rozwiązania, nawet o niepotwierdzonym jednoznacznie oddziaływaniu leczniczym. Falowo pojawia się w związku z tym popyt na rekomendowane środki, jak np. modny ostatnio koenzym Q10. Dr Fillit uznał, że przedstawienie obecnego stanu wiedzy w przystępnej formie, co należy do statutowych obowiązków ADDF, ułatwi życie rodzinom chorych1.
Nie wszystko złoto, co się świeci ADDF wyjaśnia, że preparaty rekomendowane jako pomoc dla mózgu są warte uwagi, jeśli zostały przebadane pod kątem jakości i skuteczności. Trzeba też mieć świadomość, że mogą one odegrać pewną rolę w pobudzaniu zdolności poznawczych, ale – po pierwsze – nie oznacza to, że choroba zostanie zahamowana, a po drugie – wiele
z oferowanych produktów to podróbki o niepewnym składzie, które mogą w organizmie wyrządzić szkody. Dr Fillit zaleca w związku z tym, żeby wszelkie nutraceutyki dobierać niezwykle starannie, a na co dzień przestrzegać diety śródziemnomorskiej, składającej się m.in. z ryb, orzechów i warzyw bogatych w witaminy, mikroelementów i kwasów omega-3, pozytywnie oddziałujących na mózg.
Czy w takim razie koenzym Q10 pomaga w leczeniu choroby Alzheimera czy nie? Dobra wiadomość jest taka, że udało się potwierdzić badawczo jego działanie jako antyoksydantu. Zła brzmi następująco: poziom koenzym Q10 obniża się w organizmie wraz z wiekiem. Stał się on w związku z tym popularnym suplementem w terapii alzheimera, jednak brakuje dowodów na to, że chroni mózg. Jest natomiast przydatny w leczeniu nadciśnienia tętniczego i zaburzeń pracy serca. ADDF odnosi się również do Souvenaidu, w którego skład wchodzą m.in. selen, cholina, witaminy i związki niezbędne do przekazywania informacji między włóknami nerwowymi (obecne również w naszym pożywieniu), podkreślając, że nie został on dopuszczony na rynek amerykański, ponieważ… testuje się go tymczasem w Europie. Jest on promowany jako unikatowa kombinacji składników odżywczych wykazująca dobroczynny wpływ na pacjentów z chorobą Alzheimera. Czy na pewno tak działa? Przeprowadzono jeszcze zbyt mało badań, aby można to było definitywnie potwierdzić.
Nadzieja w kurkuminie
Ten aktywny składnik kurkumy, rośliny stosowanej od tysięcy lat w medycynie tradycyjnej, jest dzisiaj dobrze znany również w naszym kręgu kulturowym, głównie jako komponent indyjskiej przyprawy curry oraz niezagrażający naszemu zdrowiu barwnik wykorzystywany w przemyśle spożywczym. Coraz lepiej poznajemy również lecznicze właściwości kurkuminy.
Badania nad terapeutycznym wpływem tego naturalnego związku już dawno wyszły poza fazę wstępną. Co więcej, dzisiaj dysponujemy dowodami naukowymi, które pozwalają dostrzec w kurkuminie środek nie tylko oddziałujący na objawy alzheimera, lecz również zapobiegający rozwojowi samej choroby. Istnieje kilkadziesiąt opublikowanych prac, których wyniki
wskazują, że kurkumina zmniejsza zaburzenia poznawcze, obniża stres oksydacyjny, hamuje stan zapalany w mózgu oraz zmniejsza akumulację białka beta-amyloidu, odpowiedzialnego za rozwój tego schorzenia2.
Przypomnijmy, że Alzheimer, główna przyczyna demencji w krajach rozwiniętych, jest postępującą chorobą neurodegeneracyjną powodującą zaburzenia poznawcze i behawioralne. Innymi słowy, wraz z upływem czasu stan pacjenta się pogarsza, ponieważ choroba czyni spustoszenia osłabiające zdolność do zapamiętywania i myślenia, a także zmienia zachowanie pacjenta. W etiologii tego schorzenia odgrywają rolę zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe3. Potwierdzają to statystyki.
W USA, gdzie nadal ogromnie popularne są produkty spożywcze wysokoprzetworzone, na chorobę Alzheimera cierpi obecnie 6 mln osób. W Indiach, gdzie kurkuma i kurkumina są obecne w codziennej diecie każdego mieszkańca tego kraju od najmłodszych lat, wskaźnik zachorowalności na Alzheimera w grupie 70-latków jest cztery razy mniejszy niż w Stanach.
Kurkumina kontra alzheimer i demencja Choroba Alzheimera jest powiązana ze stresem oksydacyjnym wywołanym w organizmie przez brak równowagi między reaktywnymi formami tlenu (RFT) i azotu (RFA), czyli wolnymi rodnikami posiadającymi niesparowany elektron, a możliwościami detoksykacyjnymi organizmu. Nadmiar RFT/RFA, dążących do uzupełnienia brakującego elektronu przez odebranie go innym atomom, może uszkodzić lipidy, cukry, białka i DNA. Obecność produktów będących wynikiem tego szkodliwego oddziaływania wolnych rodników na wymienione związki i kwasy nukleinowe stwierdza się w płynie mózgowo-rdzeniowym, osoczu krwi i w moczu osób cierpiących na alzheimera, a także pośmiertnie w mózgu osób, które na niego chorowały.
Kurkumina wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne i wymiata z organizmu RFT/RFA, co zmniejsza skutki stresu oksydacyjnego, a tym samym zapobiega rozwojowi choroby Alzheimera i demencji
Stres oksydacyjny jest także silnie powiązany z powstawaniem stanów zapalnych. Do niedawna naukowcy uważali, że tkanki mózgu nie są nimi zagrożone. Dziś już wiemy, że jest inaczej. Co gorsza, utrzymujący się w mózgu zapalenie o umiarkowanym nasileniu niszczy neurony i zwiększa podatność na alzheimera i demencję.
Kurkumina przyczynia się do hamowania procesu powstawania prozapalnych cytokin, czyli białek, które odgrywają ważną rolę w patologii obu schorzeń
Pobudza ona także antyoksydacyjną obronę organizmu przez aktywację takich enzymów jak dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza i perodyksaza glutationu oraz s-transferaza glutationowa4. Autopsja mózgu pacjentów z chorobą Alzheimera wykazuje ponadto obecność złogów białka beta-amyloidu, czyli płytek starczych. Są one wykrywane pośmiertnie w hipokampie, nowej korze i innych subkorowych strukturach mózgu.
Kurkumina dzięki najnowszym badaniom została uznana za pogromcę beta-amyloidu, wiążącego i eliminującego płytki starcze powodujące chorobę Alzheimera
Pamięć robocza jest powszechnie uważana za jedną z najważniejszych zdolności ludzkiego umysłu. Ma ona kluczowe znaczenie w planowaniu, rozwiązywaniu problemów i wyciąganiu wniosków. W badaniu klinicznym, z udziałem grupy przyjmującej placebo, podawano pacjentom jeden gram kurkuminy do lekkiego śniadania złożonego z białego pieczywa. Okazało się, że…
Kurkumina poprawia pamięć już w sześć godzin po jej dostarczeniu do organizmu, co ma ogromne znaczenie w zapobieganiu rozwojowi demencji5
I najważniejsza wiadomość. Zjawisko neurogenezy, czyli tworzenia się nowych komórek nerwowych, było do niedawna kwestionowane, jednak odkrycie dokonane przez naukowców z University of Florida nie pozostawia żadnych wątpliwości:
Kurkumina stymuluje powstawanie nowych neuronów w mózgu, szczególnie w hipokampie, czyli tej jego części, która odpowiada za pamięć. Ma to esencjonalne znaczenie w przypadku choroby Alzheimera i powiązanej z nią demencji
Co z tą depresją?
Wiele obserwacji wskazuje także na to, że proces neurogenezy może wzmacniać odpowiedź hipokampa na stres i zapobiegać wystąpieniu depresji. Co więcej, obserwacje poczynione na modelach zwierzęcych sugerują, że nowo powstające neurony wspomagają oddziaływanie leków przeciwdepresyjnych (LPD)6.
Badania pokazują, że w przypadku depresji jedynie 35–40% chorych odnosi korzyści z leczenia antydepresantami takimi jak prozac, paxil czy zoloft7. W dodatku wywołują one niepożądane skutki uboczne, w tym skłonność do samobójstw, psychozy i anomalne krwawienia, a nawet guzy mózgu. Bardzo długo medycyna była bezradna wobec tych faktów. W czasopiśmie „Phytotherapii Research” opublikowano w 2014 r. wyniki badania, z którego wynika, że 6 tygodni stosowania prozaku przez osoby z depresją zmniejszyło objawy choroby o 64,7%, a stosowanie w takim samym okresie kurkuminy – o 62,5%7. Wniosek jest oczywisty:
Kurkumina wykazuje potwierdzone badaniami właściwości antydepresyjne
Dla porządku podkreślmy, że nie stwierdzono żadnych skutków niepożądanych związanych z jej przyjmowaniem. Istotnym odkryciem w kontekście depresji było również to, że..
Kurkumina podnosi poziom neurotransmiterów, serotoniny i dopaminy, dzięki czemu poprawia nastrój
Metody i środki stosowane w medycyny tradycyjnej zyskują w ostatnich latach potwierdzenie swej skuteczności w rezultatach badań naukowych, czego najlepszym przykładem jest kurkumina. W dobie nadużywania wszelkich leków może się to okazać bezcennym tropem prowadzącym do odzyskania zdrowia nawet w tak trudnych przypadkach, jak choroba Alzheimera, demencja i depresja.
BIBLIOGRAFIA
1. https://www.alzdiscovery.org/cognitive-vitality/first-steps Suplementów skutecznych w leczeniu
choroby Alzheimera
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18662800;
3. http://www.postepybiochemii.pl/pdf/1_2011/08_1_2011.pdf
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17569207
5. https://www.sciencedaily.com/releases/2014/11/141118110009.htm
6. http://sites.lafayette.edu/neur401-sp10/applications-in-health-and-medicine/depression/
7. Goel A., Kurkumina. Odpowiedź na raka i inne przewlekłe choroby, Biały Wiatr, 2016str.126-124
