Maca wzmacnia strukturę i zwiększa siłę mięśni
Pieprzyca peruwiańska (Lepidium meyenii), znana szerzej jako maca lub żeń-szeń peruwiański, to jadalna dwuletnia roślina zielna z rodziny Brassicaceae, czyli spokrewniona z naszą kapustą i rzepą, która pochodzi z Ameryki Południowej a rośnie w wysokich partiach Andów peruwiańskich. Środowisko naturalne pieprzycy to wysoczyzny od 3800 do 4400 m nad poziomem morza. Pieprzyca jest uprawiana w tamtym regionie z uwagi na mięsiste i pożywne korzenie, które są albo konsumowane na bieżąco po upieczeniu lub ugotowaniu, albo suszone do dłuższego przechowywania i dalszej obróbki na mąkę lub kaszę.
Jednak maca spożywana jest nie tylko z uwagi na swoje właściwości odżywcze, ale też prozdrowotne, które z kolei kształtowane są przez licznie obecne w jej korzeniach, aktywne biologicznie mikroskładniki pokarmowe. Jeżeli więc chodzi o tego typu mikroskładniki, to maca zawiera glukotropaeolinę, m-metoksyglukotropaeolinę, glukozynolany benzylu, polifenole, (1R,3S)-1-metylo-1,2,3,4-tetrahydro-β-karbolino-3-karboksylowy kwas (MTCA) i izotiocyjanian p-metoksybenzylu. W mace obecne są również alkamidy. I to właśnie alkamidy, nazywane w przypadku tej rośliny makamidami, są kluczowymi bioaktywnymi składnikami pieprzycy, wykazującymi szeroki potencjał terapeutyczny przeciwko wielu zaburzeniom zdrowotnym. Makamidom przypisywane są też potwierdzone badaniami działania zwiększające płodność, poprawiające czynności układu nerwowego, utrzymujące gęstość kośćca oraz wspomagające zdolności wysiłkowe.
W związku z tym ostatnim kierunkiem działania składników aktywnych wykonano badania testujące wpływ suplementacji ekstraktów z pieprzycy peruwiańskiej na parametry wysiłkowe oraz układ mięśniowy ludzi i zwierząt laboratoryjnych. A oto przykładowo wyniki niektórych z nich…
W jednym z tych badań (Zheng, 2019) przygotowano surowy i oczyszczony ekstrakt makamidów z pieprzycy poprzez ekstrakcję wspomaganą enzymami i oddzielenie uzyskanej żywicy, a działanie przeciwzmęczeniowe obu ekstraktów oceniono w modelu wymuszonego pływania myszy.
Wyniki analizy składu ekstraktów wykazały, że zarówno surowy, jak też oczyszczony ekstrakt, zawierają osiem głównych rodzajów makamidów. Na podstawie wyników testu wymuszonego pływania z obciążeniem, w porównaniu z grupą kontrolną, stwierdzono, że grupy surowego i oczyszczonego ekstraktu mogły wydłużyć czas wyczerpującego pływania, zwiększyć poziom glikogenu wątrobowego i mięśniowego, przyspieszyć utlenianie kwasów tłuszczowych w celu dostarczenia większej porcji energii, wyeliminować akumulację kwasu mlekowego i azotu mocznikowego we krwi oraz zmniejszyć w surowicy krwi poziomy biomarkerów uszkodzeń mięśni, takich jak dehydrogenaza mleczanowa i kinaza kreatynowa. Przy czym analiza histologiczna wykazała jednocześnie, że surowy i oczyszczony ekstrakt minimalizowały uszkodzenia mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego, będące skutkiem bardzo intensywnych ćwiczeń fizycznych.
W podsumowaniu autorzy badania zakomunikowali, że dwa ekstrakty makamidów wpływają korzystnie na łagodzenie zmęczenia fizycznego poprzez niwelowanie uszkodzeń mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego podczas wysiłku, chociaż lepsze efekt w tym kierunku obserwowane były w grupie zwierząt otrzymujących ekstrakt oczyszczony.
W późniejszym eksperymencie (Zhu, 2021) zbadano rolę ekstraktu z pieprzycy na mięśnie podczas zmęczenia wywołanego wysiłkiem, zarówno w doświadczeniach in vivo, jak też in vitro. W rezultacie ekstrakt z pieprzycy znacznie zwiększył siłę chwytu nogi myszy i wytrzymałość wysiłkową w teście walca obrotowego. Ekstrakt minimalizował akumulację we krwi metabolitów wysiłkowych – kwasu mlekowego, azotu mocznikowego i reaktywnych form tlenu po wymuszonym pływaniu z obciążeniem.
Skupiając się na mięśniach, autorzy ustalili, że podawanie ekstraktu z pieprzycy wzmacnia struktury mięśniowe. Jednocześnie łagodzi też wywołany wysiłkiem stres metaboliczny, poprzez regulację w górę układu koenzymów NAD+/NADH. Ponadto ekstrakt z pieprzycy hamuje akumulację reaktywnych form tlenu w komórkach mięśni szkieletowych. Indukowana przez ekstrakt aktywacja metabolizmu energetycznego w mięśniach szkieletowych zwiększa biogenezę i funkcjonalność mitochondriów, chroniąc w ten sposób mięśnie przed uszkodzeniami wywołanymi stresem oksydacyjnym.
Ostatecznie autorzy badania doszli do wniosku, że działanie ekstraktu z maci odegrało kluczową rolę w regulacji zmęczenia mięśni myszy wywołanego wysiłkiem fizycznym, w związku z czym tego typu ekstrakty mogą służyć jako funkcjonalne suplementy diety poprawiające wydajność ćwiczeń i łagodzące zmęczenie fizyczne.
Celem innego eksperymentu (Jiannine, 2019), tym razem z udziałem ochotników, było zbadanie wpływu maci na skład ciała, siłę, nastrój i funkcjonalność seksualną ludzi. Czterdziestu siedmiu badanych spożywało tutaj 2.1 g suszonej maci przez okres 28 dni. W badaniu tym zastosowano protokół randomizowany, podwójnie zaślepiony i kontrolowany placebo.
Chociaż kobiety w grupie spożywającej macę odnotowały znaczące różnice w poprawie badanych tu parametrów, w stosunku do wartości wyjściowych, różnice te okazały się już nie aż tak spektakularne w porównaniu z grupą placebo. Natomiast mężczyźni z grupy maci odnotowali znaczną poprawę w porównaniu z grupą placebo w zakresie zmęczenia, zdolności seksualnych oraz siły mięśni mierzonej testem uchwytu dłoni. W tym ostatnim przypadku mężczyźni spożywający pieprzycę, w porównaniu z grupą placebo, poprawili siłę swoich mięśni średnio o ok. 5%.
Jak podsumowali autorzy badania, suplementacja pieprzycy może zmniejszać zmęczenie, poprawiać funkcjonalność seksualną oraz siłę mięśniową u skądinąd całkowicie zdrowych mężczyzn.
Sławomir Ambroziak
