Pięknie kwitnie, zwalcza raka (magnolia)

Cząsteczkami o fundamentalnym znaczeniu dla regulacji procesów życiowych są czynniki transkrypcyjne. Czynniki transkrypcyjne oddziałują na geny, pobudzając je do produkcji rozmaitych białek. Tak więc to właśnie czynniki transkrypcyjne odczytują kod naszych genów.

Do grupy czynników transkrypcyjnych należy też białko FOXM1, które – jako potencjalny cel przyszłych terapii przeciwnowotworowych – zostało ogłoszone Molekułą Roku 2010. FOXM1 odgrywa kluczową rolę w przebiegu cyklu komórkowego, w którym endogenna ekspresja FOXM1 osiąga maksimum w zasadniczych jego fazach. FOXM1 reguluje ekspresję dużej liczby genów specyficznych dla różnych faz cyklu komórkowego oraz odgrywa ważną rolę w utrzymaniu segregacji chromosomalnej i stabilności genomowej. Jednak  gen FOXM1 jest obecnie znany też jako ludzki protoonkogen. Nieprawidłowa regulacja w górę FOXM1 bierze udział w onkogenezie raka podstawnokomórkowego, najczęstszego u ludzi. Zwiększenie poziomu FOXM1 stwierdzono również w większości litych nowotworów ludzkich, w tym w raku wątroby, piersi, płuc, prostaty, szyjki macicy, okrężnicy i mózgu.

Protoonkogeny to geny obecne w prawidłowej komórce, potencjalnie zdolne do wyzwolenia procesu transformacji nowotworowej. Uwarunkowana mutacją zmiana ich ekspresji sprawia, że przekształcają się w onkogeny, tj. geny bezpośrednio aktywujące transformację nowotworową komórki. Stanowią ok. 1% wszystkich naszych genów.         

Jednak w jednym z niedawno wykonanych badań (Halasi, 2018) ustalono, że izolowany z kory magnolii związek – honokiol – atakuje onkogenny czynnik transkrypcyjny FOXM1, wywierając działanie hamujące poprzez wiązanie go w określony sposób. W badaniu tym wykazano, że honokiol po związaniu FOXM1 hamuje aktywność transkrypcyjną tego czynnika, a dzięki oddziaływaniu na pętlę autoregulacji, zmniejsza także ekspresję jego genu i produkcję jego białka. Ogólnie stwierdzono, że honokiol jest nowoodkrytym antagonistą FOXM1, a hamowanie tego czynnika może odgrywać kluczową rolę w jego działaniu przeciwnowotworowym.

Wcześniejsze badania wykazały bowiem aktywność przeciwnowotworową honokiolu w stosunku do typowych nowotworów pochodzących z tkanki nabłonkowej, takich jak rak piersi, płuc, trzustki i prostaty (Arora, 2011; Singh, 2013; Hahm, 2014; Avatanski, 2015), nowotworów hematologicznych, takich jak przewlekła białaczka limfocytowa i szpiczak (Ishitsuka, 2005; Battle, 2005), jak również mięsaków – naczyniakomięsaka i kostniakomięsaka (Funa, 2008; Steinmann, 2012). Honokiol ma przy tym, jak wykazano w powyższych badaniach, działanie przeciwnowotworowe jako pojedynczy środek, ale wykazuje jednocześnie synergię we współdziałaniu ze standardowymi lekami chemoterapeutycznymi.

W badaniach z udziałem pacjentów, w których podawano honokiol w dawkach terapeutycznych, nie zaobserwowano dotąd niepożądanych efektów jego działania. Badania toksykologiczne ekstraktu z kory i szyszek magnolii nie ujawniły żadnych patologicznych zmian w wątrobie, płucach, nerkach, śledzionie, mózgu, sercu, trzustce, jelitach i szpiku kostnym zwierząt, którym honokiol podano dożylnie lub doustnie, co wydaje się sugerować, że jest on substancją zdecydowanie bezpieczną.

Na dzień dzisiejszy wszystko wskazuje więc na to, że znane dotąd tylko jako pięknie kwitnące drzewa ozdobne – magnolie – mogą dokonać istnego przewrotu w medycynie, dając nadzieję na skuteczną i bezpieczną terapię wszelkiego typu nowotworów.

Artykuł opracowany na podstawie materiałów dostępnych na stronie www.sylwetka-uroda-zdrowie.pl